Εμάνουελ Λάσκερ

Ο Γερμανός Εμάνουελ Λάσκερ (Δεκέμβριος 24, 1868 – Ιανουάριος 11, 1941), ήταν κατά κοινή ομολογία ένας από τους μεγαλύτερους σκακιστές όλων των εποχών. Ο επί 27 συναπτά έτη Παγκόσμιος πρωταθλητής, εκτός από γκραν-μαιτρ του σκακιού, είχε και τους τίτλους του μαθηματικού και του φιλοσόφου. Το παράδοξο με το Γερμανό πρωταθλητή είναι ότι κατ’ εξαίρεση του γενικού κανόνα, διέπρεψε σε όλους τους τομείς με τους οποίους καταπιάστηκε.

Στη φιλοσοφία είναι ιδιαίτερα γνωστός, αφού άφησε πολλά σημαντικά συγγράμματα ανθρωπιστικού περιεχομένου. Επιστήθιος φίλος του Άλμπερτ Άινσταιν, ο Εμάνουελ Λάσκερ έγραψε με πάθος για την ανάγκη έμπνευσης και δομής στην εκπαίδευση, για τη σταθερότητα και την ασφάλεια της ανθρωπότητας.

Σαν μαθηματικός, ξεχώρισε με το διδακτορικό του στο Erlangen από το 1900 ως το 1902, το οποίο δημοσιεύθηκε σε μαθηματικά περιοδικά της εποχής. Ήταν επίσης ένας αξιοσέβαστος καθηγητής της εποχής, στο πανεπιστήμιο Heidelberg της Γερμανίας για πολλά χρόνια. Ο Λάσκερ, εισήγαγε την ιδέα του πρωτεύοντος ιδεώδους, που θεωρείται πρόδρομος της δυναμικής, που παρουσίασε αργότερα η θεωρία των πρώτων αριθμών στην αλγεβρική γεωμετρία. Στην εφημερίδα, Mathematische Annalen, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το θεώρημα των Lasker&Noether, για ειδικές περιπτώσεις πολυωνύμων.

Ωστόσο, οι σκακιστικές του διακρίσεις επισκίασαν τις υπόλοιπες επιτυχίες του. Ο Λάσκερ, που γεννήθηκε στο Μπέρλινχεν του Βραδιμβούργου (σημερινό Μπαρλίνεκ της Πολωνίας), έγινε παγκόσμιος πρωταθλητής το 1984, νικώντας τον τότε κάτοχο του τίτλου Στάινιτς, με +10-5=4. Το ότι διατήρησε τον τίτλο του για περίπου τρεις δεκαετίες, είναι ένα επίτευγμα που δεν επαναλήφθηκε μέχρι και σήμερα και κατά πάσα πιθανότητα δεν πρόκειται να επαναληφθεί ποτέ. Ο Στάινιτς προσπάθησε να πάρει πίσω τον τίτλο του, σε μία ρεβάνς του ίδιου έτους, όμως ηττήθηκε και πάλι.

Αυτό που οι περισσότεροι αγνοούν, είναι πως ο Λάσκερ είχε δηλώσει, ότι σε αντίθεση με τους υπόλοιπους κορυφαίους σκακιστές της εποχής του, το σκάκι δεν επρόκειτο να είναι όλη του η ζωή. Για του λόγου το αληθές μετά που πήρε τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή το 1894, παραιτήθηκε επισήμως από το σκάκι, για να ασχοληθεί με τα μαθηματικά του. Ακριβώς εξαιτίας της πολύχρονης αποχής του, οι σκακιστικοί κύκλοι άρχισαν να λένε πως δεν ήταν πλέον σε θέση να παίξει σκάκι υψηλού επιπέδου και αυτός ήταν και ο λόγος που αποσύρθηκε. Ακούγοντας αυτά τα σχόλια, ο Λάσκερ επανήλθε στο αγωνιστικό σκάκι το 1904 και μέσα σε τέσσερα χρόνια υπερασπίστηκε τον τίτλο του ισάριθμες φορές.

Συγκεκριμένα, κέρδισε τον Φρανκ Μάρσαλ με σκορ +8-0=7, τον Σίγκμπερτ Τάρας με σκορ +8-3=5 και τον Ντέιβιντ Γιανόβσκι με σκορ +8-0=3, ενώ ισοβάθμησε με τον αυστριακό φίλο του Κάρλ Σλέχτερ, διατηρώντας έτσι τον τίτλο με σκορ +1-1=8. Την ίδια περίοδο συμμετείχε σε μεγάλα σκακιστικά τουρνουά, σημειώνοντας απίστευτα αποτελέσματα, με κορυφαίο αυτό του Λονδίνου περί το 1900, όπου είχε ανακηρυχθεί πρωταθλητής, με τον δεύτερο να βρίσκεται πίσω του κατά 4,5 βαθμούς!

Βλέποντας τα αποτελέσματα του αυτά, ακόμα και οι πιο δύσπιστοι σκακιστές έπαψαν να σχολιάζουν αρνητικά, την περιοδική αποχή του από τα σκακιστικά δρώμενα. Η στάση ζωής του αυτή, τον έκανε ιδιαίτερα δημοφιλή στη παγκόσμια σκακιστική κοινότητα. Όταν έχασε τον τίτλο από τον Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα το 1921, πολλοί ήταν αυτοί που τον δικαιολόγησαν, λόγω του περασμένου της ηλικίας του, καθώς και λόγω των πολλών κακουχιών που είχε βιώσει ο ίδιος από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Πράγματι ήταν γνωστό ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Λάσκερ είχε χάσει όλες του τις οικονομίες.

Το 1933 ο Εμάνουελ Λάσκερ και η γυναίκα του Μάρθα Κόλν, που ήταν και οι δύο εβραϊκής καταγωγής, εκδιώχθηκαν από τη Γερμανία από τους Ναζιστές. Έμειναν για ένα μικρό χρονικό διάστημα στην Αγγλία (1935-1937), μετά πήγαν στη Ρωσία όπου και άλλαξαν την υπηκοότητα τους από Γερμανική σε Σοβιετική και τελικά εγκαταστάθηκαν στη Νέα Υόρκη, όπου και πέρασαν όλη την υπόλοιπή ζωή τους.

Ο Λάσκερ συχνά αναφέρεται από μεγάλους σκακιστές, σαν ο κορυφαίος του είδους ως αναφορά τη ψυχολογική αντιμετώπιση του παιχνιδιού. Ο Ρίτσαρντ Ρέτι, είχε δηλώσει πως ο Λάσκερ πολύ συχνά, έπαιζε εν γνώση του, κινήσεις χαμηλής δυναμικότητας απλά και μόνο για να προβληματίσει τον αντίπαλό του. Ο Βλάντιμιρ Κράμνικ είπε για τον Λάσκερ, ότι γνώριζε πως και πότε να μετατρέψει τη θέση από στρατηγική σε τακτική και το ανάποδο.

Μία από της καλύτερες παρτίδες του ήταν αυτή με τον Μπάουερ το 1889, με διπλή θυσία αξιωματικών, μια μανούβρα που αργότερα εμφανίστηκε σε πολλές παρτίδες.