Ο Χάρι Πότερ και …. η σκανδιναβική του Σίλμαν

Ποιος είδε τη πρώτη ταινία της σειράς Χάρι Πότερ και δεν θυμάται στο τέλος της, τη σκηνή της παρτίδας σκάκι; Στη σκηνή αυτή οι τρεις μαθητευόμενοι μάγοι, παίρνουν τη θέση κομματιών πάνω στη σκακιέρα και υπό την καθοδήγηση του Ρον Ουέσλι, προσπαθούν να κερδίσουν τη παρτίδα και συγχρόνως να σώσουν το σχολείο από βέβαιη καταστροφή.

Η ταινία αυτή, παρόλο που δεν είχε σαν κύριο θέμα της το σκάκι, προσέλκυσε περισσότερους νεαρούς σκακιστές, από κάθε άλλη ταινία σκακιστικού περιεχομένου. Φυσικά, η εταιρία παραγωγής των ταινιών Χάρι Πότερ, δεν θα μπορούσε να αγγίξει ένα θέμα τόσο ευαίσθητο όπως είναι το σκάκι, με προχειρότητα και αδιαφορία. Για το λόγο αυτό, για τη κατασκευή της σκηνής του «μαγεμένου σκακιού», επιστρατεύτηκε ο ικανότατος στη σύνθεση προβλημάτων διεθνής μαιτρ Τζέρεμι Σίλμαν (Jeremy Silman), ο οποίος είχε σα στόχο να αναδείξει την ομορφιά ενός σκακιστικού συνδυασμού, διατηρώντας το κλίμα της ταινίας απαράλλαχτο.

Παρακάτω θα δούμε πως η ταινία, μπορεί να μεταφραστεί επακριβώς σε βαριάντες και συνδυασμούς. Στην ταινία, η νεαρή Ερμιόνη, ρωτά τον Ρον αν το σκάκι που πρόκειται να παίξουν είναι μαγεμένο σκάκι. Δηλαδή, αν αντί να αιχμαλωτίζεται ένα κομμάτι και να βγαίνει στην άκρη της σκακιέρας, θα συνθλίβεται από τα αντίπαλα κομμάτια. Ο φίλος της για να διαπιστώσει αν όντως κάτι τέτοιο συμβαίνει, προωθεί στην πρώτη του κίνηση ένα από τα πιόνια του, έτσι ώστε να μπορεί να αιχμαλωτιστεί από τα λευκά που μόλις είχαν παίξει την κίνηση 1.e4. Η παρτίδα που ακολουθεί, είναι μια σκανδιναβική και μετά από πολλές αλλαγές και θυσίες, η θέση που προκύπτει είναι η παρακάτω.

Στο διάγραμμα αυτό, ο Χάρι είναι ο μαυροτετράγωνος αξιωματικός στο a3, η Ερμιόνη είναι ο Πύργος στο f8 και ο Ρον ελέγχει τα μαύρα κομμάτια, από τη σέλα του ίππου στο g5. Ο στόχος του παιγνιδιού, είναι να γίνουν τα λευκά ματ, χωρίς να αιχμαλωτιστεί ο Χάρι. Ο Σίλμαν συνέθεσε τη θέση αυτή, όπου τα λευκά έπαιξαν 1.Qxd3 και σύμφωνα με το πνεύμα του «μαγεμένου σκακιού» η λευκή ντάμα έκανε το μαύρο πιόνι θρύψαλα. Φυσικά αυτή η κίνηση κρατάει το 1…Nh3 ματ. Τα μαύρα τότε απαντούν με το εμπνευσμένο 1…Rc3!, απειλώντας τη Βασίλισσα και προστατεύοντας τον Χάρι-αξιωματικό, ώστε να μπορεί αργότερα να παίζει 2…Bc5+ που οδηγεί σε ματ. Στην ουσία, η ταινία ξεκινάει από αυτή τη θέση. Τα λευκά παίζουν 2.Qxc3 με τη λευκή Βασίλισσα να συνθλίβει τον Πύργο με το σπαθί της. Η Βασίλισσα των λευκών πρέπει να κρατάει πολλές απειλές μαζί. Ο Ρον που το βλέπει αυτό, θυσιάζεται με γενναιότητα παίζοντας 2…Nh3+. Σημειώστε ότι στη συγκεκριμένη θέση, ο Χάρι θα μπορούσε να εκβιάσει φορσέ ματ σε δύο, αλλά θα αιχμαλωτιζόταν με τη βαριάντα 2…Bc5+, 3.Qxc5 Nh3 και ματ. Τα λευκά παίζουν 3.Qxh3 καθώς η λευκή Βασίλισσα, μαχαιρώνει τον ίππο του Ρον, ρίχνοντας τον ίδιο αναίσθητο στο πάτωμα. Πικάντικη λεπτομέρεια από σκακιστική άποψη, είναι η στιγμή που η Ερμιόνη πάει να τρέξει προς το μέρος του Ρον και ο Χάρι της υπενθυμίζει πως το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει και πως σύμφωνα με τους κανονισμούς αν βγει έξω από το κουτάκι της θα μετρήσει σαν κίνηση για τα μαύρα. Αυτό μας φέρνει στο νου τον κανόνα που λέει, πως αν αγγίξουμε ένα κομμάτι μας είμαστε υποχρεωμένοι να το παίξουμε. Ο Χάρι κάνει την κίνηση 3…Bc5 και ανακοινώνει ματ. Μία ακόμα λεπτομέρεια που μόνο οι πολύ προσεκτικοί μπορούν να προσέξουν, είναι πως στην πραγματικότητα δεν έχουμε εικόνα ματ καθώς τα λευκά έχουν ακόμα την κίνηση 4.Qe3 υποχρεώνοντας τον Χάρι να αιχμαλωτίσει την Βασίλισσα με ματ παίρνοντας εκδίκηση για τον φίλο του. Παρόλο που η εξέλιξη αυτή ήταν η αρχική πρόθεση τον υπεύθυνων παραγωγής της ταινίας, στην πορεία τα σχέδια άλλαξαν, καθώς δεν μπορούσαν να βρουν τρόπο για τον δωδεκάχρονο Χάρι να κομματιάσει με ένα του χτύπημα, την δύο μέτρων πέτρινη Βασίλισσα.

Ωστόσο, με τον έναν η τον άλλο τρόπο, μετά από αυτή τη ταινία, η σκακιστική κοινότητα πείρε αρκετούς πόντους στα μάτια τον νεαρών επιδόξων σκακιστών, που μπορεί να είχαν συνδυάσει το σκάκι με κάτι ανιαρό που δεν μπορεί να προσφέρει ιδιαίτερες συγκινήσεις.